ابوبکر و عمر سرور پیران بهشت

سؤال: آیا حدیث « سرور پیران بهشت» که بعضی از علمای اهل سنت نقل کرده اند صحیح است؟ جواب: برخى از علمای اهل سنت حدیث شریف «حسن و حسین سرور جوانان اهل بهشتند» را قلب کرده اند و آن را برای ابوبکر و عمر ثابت کرده، و از آن جا که آن دو در اسلام جوان نبودند لذا عبارت حدیث را عوض کرده و به جاى شباب (جوانان) کهول (پیران)، قرار داده اند. اینک به نقد و بررسی این احادیث می پردازیم: ترمذى نقل کرده: «حدّثنا على بن حُجر، أخبرنا ولید بن محمّد الموقری، عن الزهری، عن علی بن الحسین، عن علی بن أبی طالب، قال: کنت مع رسول الله(صلى الله علیه وآله) إذ طلع أبوبکر و عمر فقال رسول الله (صلى الله علیه وآله): هذان سیّدا کهول أهل الجنّة من الاوّلین و الآخرین إلاّ النبیین و المرسلین، یا على لاتخبرهما». این حدیث از جهاتى اشکال دارد: اوّلاً: خود ترمذى آن را حدیثى غریب دانسته است. ثانیاً: او مى گوید: ولید بن محمّد موقرى در حدیث تضعیف شده است(1). و نیز دیگران از رجالیین اهل سنّت او را تضعیف کرده اند؛ از قبیل: بخارى که درباره او مى گوید: «در حدیثش منکرات است».(2) ابوحاتم او را ضعیف الحدیث مى داند. ذهبى او را در دیوان ضعفا و متروکین آورده و مى گوید: یحیى او را تکذیب کرده و دار قطنى او را ضعیف پنداشته است.(3) نسائى او را متروک الحدیث دانسته و مى گوید: یحیى بن معین او را تکذیب کرده است. حال، حدیث با چنین وضعیتی را چگونه مى توان به آن استدلال کرد؟! در سند دیگری ابن ماجه از هشام بن عمار، از سفیان، از حسن بن عماره، از فراس، از شعبى، از حارث، از على (علیه السلام) از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) این حدیث را نقل کرده است.(4) سند این حدیث نیز مشکلاتى دارد: چرا که اوّلا: در سند آن سفیان بن عیینه است که از مدلّسین به حساب مى آید. ثانیاً: در سند آن حسن بن عماره است که حال او از سفیان در تدلیس بدتر است. و جمهور اهل سنّت او را تضعیف نموده اند.(5) بیهقى مى گوید: او متروک بوده و احتجاج به احادیثش نمى شود(6). دارقطنى او را تضعیف کرده(7)، و ابن حبّان او را در کتاب مجروحین ذکر کرده است.(8) ثالثاً: مسلم در صحیحش به سند خود از شعبى نقل کرده که گفت: حدیث کرد ما را حارث اعور همدانى و او کذّاب است(9). ابن حبّان هم در مورد حارث می گوید: من شهادت می دهم که او یکی از کذّابین است(10). مضمون این حدیث را ابن حجر نیز در «لسان المیزان»(11) از ابن عمر نقل کرده است. در سند آن عبیدالله بن عمر وجود دارد. ابن حجر قول احمد را درباره او نقل کرده که ما مدّتى احادیث او را آتش مى زدیم. و جوزجانى او را ضعیف الامر دانسته و تضعیفات دیگران را نیز درباره او ذکر کرده است(12). طبرانى نیز این مضمون را با دو سند نقل کرده است: سند اول: در این سند که جحیفه از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نقل کرده است(13)، خنیس بن بکر قرار دارد که صالح جزره او را تضعیف نموده، و بویصرى در او نظر دارد (14). سند دوم: در این سند که انس بن مالک از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) این مضمون را نقل کرده، محمّد بن کثیر قرار دارد که مورد تضعیف است. نتیجه: اینها احادیث سنددارى بود که اهل سنّت درباره این خبر نقل کرده اند. و ثابت شد که هیچ یک از این سندها صحیح نیست. اشکال اساسى که در متن این احادیث وجود دارد این است که ابوبکر و عمر دو سید پیران اهل بهشت معرفى شده اند؛ در حالى که مطابق روایات فریقین در بهشت پیرى وجود ندارد، بلکه عموم مردم در سن سى سالگى خواهند بود، در این زمینه: ابوهریره از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نقل کرده که فرمود: اهل بهشت؛ در حالى که بلند قامت، و داراى سى سال هستند، وارد بهشت مى شوند. جوانى آن ها تمام نشده و لباس هایشان کهنه نخواهد شد(15). و نیز ابو سعید خدرى از پیامبر(صلى الله علیه وآله) نقل کرده که فرمود: هر کسى از اهل بهشت بمیرد؛ چه کوچک و چه بزرگ، سى ساله به بهشت وارد مى شود و هرگز براین سن افزوده نمى شود. بنا براین، روایات، سنداً و دلالةً مخدوش و جعلی است(16).(17) 

منابع 1. تحفة الاحوذى، ج 10، ص 149 و 150. 2. الضعفاء الکبیر، ص 166. 3. دیوان الضعفاء و المتروکین، ص 332. 4. سنن ابن ماجه، ج 1، ص 36 ـ 38. 5. طبقات المدلّسین، ص 20. 6. سلسلة الاحادیث الضعیفه، البانى، ج 3، ص 66. 7. سلسلة الاحادیث الضعیفه، البانى، ج 3، ص 66. 8. کتاب المجروحین، ج 1، ص 224. 9. صحیح مسلم با شرح نووى، ج 1، ص 97. 10. کتاب المجروحین، ج 1، ص 216. 11. لسان المیزان، ج 3، ص 427. 12. لسان المیزان، ج 3، ص 427. 13. المعجم الکبیر، ج 22، ص 85 و 86. 14. الزوائد، ج 8، ص 1. 15. سنن ترمذى، ج 4، ص 683; سنن دارمى، ج 2، ص 335; مجمع الزوائد، ج 10، ص 398. 16. التاج الجامع للأصول، ج 5، ص 375. 17. علی اصغر رضوانی، سلفی گری و پاسخ به شبهات، ص 133.